Μανώλης Γλέζος
Από το βιβλίο του ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ 1940 – 1945 / εκδόσεις Στοχαστής
‘’Είναι αδύνατο να αγνοείς την ιστορία. Γιατί η συστηματική συμμετοχή στη δημιουργία του πολιτικού γίγνεσθαι προϋποθέτει και επιβάλλει την κριτική ενατένιση της ιστορίας. Άλλωστε, η λαϊκή σοφία αποτύπωσε επιγραμματικά την απόλυτη σχέση παρελθόντος-παρόντος-μέλλοντος: «Τα παθήματα μαθήματα». Κανόνας απαράβατος για όποιον θέλει να έχει αγωνιστική ετοιμότητα. Κι όποιος παραβλέπει ή παραβιάζει αυτόν τον αναμφισβήτητο νόμο της ιστορικής εξέλιξης, θα σπάσει τα μούτρα του κυριολεκτικά και τραγικά, πάνω στην αιχμηρή πραγμα-τικότητα.
Τα έθνη όλα έχουν ιστορία. Κάθε λαός έχει και τη δική του ιστορία, βραχύχρονη ή μακρόχρονη. Όλοι οι λαοί έχουν ιστορία. Αντικειμενικά, κανένα έθνος δεν γεννιέται σήμερα. Υπάρχει από πολύ καιρό πριν. Η διαδρομή του στο χρόνο, η ιστορία του, αποτελεί το πιο σημαντικό συστατικό στοιχείο της ύπαρξής του. Έθνη χωρίς μνήμη δεν υπάρχουν. Έθνη χωρίς ιστορία είναι ανύπαρκτα. Αλλά η εθνική ιστορία, η συλλογική μνήμη ενός έθνους, παρά τις αλληλεπιδράσεις, είναι ξεχωριστή για κάθε εθνική ολότητα. Η μνήμη επίσης ενός έθνους πρέπει να είναι καταγεγραμμένη με την πιο πιστή αντιγραφή των γεγονότων κατ’ αρχήν που τη συγκροτούν και αρκούντως αναλυμένη, με όλες τις ερμηνείες που υπάρχουν, γιατί αποτελεί ανεκτίμητη εθνική κληρονομιά. Τα πιστοποιητικά ύπαρξης του έθνους. Τα στοιχεία της ταυτότητάς του.
Το νόημα της μελέτης της ιστορίας ενός έθνους από τα άτομα μέλη του, βρίσκεται στο γεγονός ότι μ’ αυτόν τον τρόπο ανατροφοδοτείται η εθνική μνήμη. Κρατιέται αναμμένη η πυρά της μνήμης που φωτίζει την ιστορία ενός έθνους, ως αστείρευτη πηγή πίστης για το παρόν και το μέλλον. Η αναπόληση των ιστορικών γεγονότων, δεν ικανοποιεί μόνο τον αναγνώστη, του παρέχει συνάμα και όλα εκείνα τα απαραίτητα εφόδια, που θα του επιτρέψουν να αντιμετωπίσει παρόμοιες δύστηνες καταστάσεις. Τον βοηθάει να συντηρεί, να ενισχύει την πίστη του. Τον βεβαιώνει ότι έχει την ικανότητα να αντιστέκεται και να μην υποκύπτει στην πίεση των ισχυρών. Η ιστορία, θέλουμε δεν θέλουμε, δημιουργεί την εθνική και την πανανθρώπινη συνείδηση, ένα σύνολο από στοιχεία της κοινωνίας, από ήθη, έθιμα, θεσμούς και αξίες. Όλα αυτά, οφείλουμε να τα προσφέρουμε στις νέες γενιές προς τροφοδοσία, προς ανίχνευση, προς έρευνα και προβληματισμό. Κι αν ακόμα αρνηθούν την προσφορά μας, συντελέσαμε στο να ανατροφοδοτήσουμε την εθνική μνήμη, με τα επιχειρήματα της άρνησής τους. ‘’