ΧΑΓΗ 14.9.2011
Του Αριστομένη Ι. Συγγελάκη[1]
Αποζημίωση και δικαιοσύνη
Η ελληνική αντιπροσωπεία στη Χάγη καταρρίπτει τους γερμανικούς πυραύλους και φέρνει τα δικαιώματα των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στο προσκήνιο.
Λίγες ώρες μετά την παρέμβαση της Ελλάδας στην ιστορική δίκη της Χάγης είμαστε ικανοποιημένοι και συγκινημένοι. Τα έφερε έτσι η ζωή και ανήμερα του Ολοκαυτώματος της Βιάννου, η Ελλάδα, με μια μνημειώδη παρέμβαση στην ιστορική δίκη στο «Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης» της Χάγης, έφερε τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας και τα δικαιώματά τους στο επίκεντρο της προσοχής της διεθνούς κοινότητας. Η ελληνική αντιπροσωπεία (στην οποία συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, οι καθηγητές του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Στέλιος Περράκης και της Νομικής Αθηνών κ. Αντώνης Μπρεδήμας, καθώς και η Λέκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου κυρία Ντανιέλα Μαρούδα) κατέρριψε τους γερμανικούς πυραύλους περί δήθεν παγκόσμιας αναρχίας, αν τεθούν περιορισμοί στην αρχή της ετεροδικίας (κρατικής ασυλίας). Απάντησε καθαρά στο ψευτοδίλημμα «απόλυτη εφαρμογή της ετεροδικίας (δηλαδή της ασυδοσίας των κρατών να εγκληματούν) ή χάος» τεκμηριώνοντας τη θέση, η οποία ολοένα και κερδίζει έδαφος διεθνώς, ότι η παραβίαση των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων οδηγεί στο χάος. Με άλλα λόγια, δεν νοείται σύγχρονη κοινωνία χωρίς σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, χωρίς δημοκρατία, ανάπτυξη και δικαιοσύνη. Και κατά συνέπεια, δεν νοείται ειρηνική συνύπαρξη των λαών χωρίς σεβασμό στις βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου, χωρίς ενεργό προστασία των πανανθρώπινων αξιών.
Ο αείμνηστος Γιάννης Σταμούλης, ο άνθρωπος που αφενός είχε τη διορατικότητα, την τόλμη και τη νομική παιδεία αφενός να ξεκινήσει τη δικαστική διαδικασία – όταν ελάχιστοι πίστευαν στη διεκδίκηση των αποζημιώσεων -και, αφετέρου να μεταφέρει την υπόθεση στην Ιταλία, μπροστά στο αδιέξοδο από την άρνηση του Έλληνα Υπουργού Δικαιοσύνης να εκτελέσει την ιστορική απόφαση του Αρείου Πάγου (2000), σήμερα έχει αναμφίβολα δικαιωθεί. Οι άξιες κόρες του Κέλλυ και Χριστίνα, που συνεχίζουν τον αγώνα του στο πλευρό των θυμάτων του Διστόμου, έχουν κάθε λόγο να χαμογελούν….
«Αποζημίωση και δικαιοσύνη»: το κεντρικό σύνθημα – αίτημα της ομάδας «ΑΚ Δίστομο», των γερμανών δηλαδή αντιφασιστών που υποστηρίζουν το δίκαιο αγώνα των θυμάτων της γερμανικής Κατοχής, κόντρα στην στρατηγική επιλογή της ίδιας τους της χώρας, η οποία αρνείται επίμονα να αναλάβει τις ευθύνες της. Των γερμανών που δίνουν σάρκα και οστά στην σύγχρονη έννοια του διεθνισμού και σώζουν, παράλληλα, την τιμή της Γερμανίας. Αποζημίωση και δικαιοσύνη! Ό,τι ζητούν οι οικογένειες των θυμάτων της Βιάννου, του Διστόμου, των Καλαβρύτων, του Κομμένου, του Χορτιάτη και των συνολικά 89 Ολοκαυτωμάτων στη χώρα μας, οι οποίες συνεχίζουν να ανεβαίνουν το Γολγοθά τους.
Η Βιάννος, όπως και όλη η Ελλάδα άλλωστε, βυθίστηκε στο πένθος, ορφάνεψε, ρήμαξε. Η Ελλάδα πλήρωσε το βαρύτερο τίμημα απ’ όλες τις χώρες, χάνοντας από εκτελέσεις πολιτών, λιμό και ασθένειες το 13,5% του πληθυσμού της! Όμως, εκτός από τους ανθρώπους που πλήρωσαν με τη ζωή τους τη δολοφονική μανία του Τρίτου Ράιχ, πολύ σκληρή ήταν η μοίρα και όσων επέζησαν από τον χιτλερικό όλεθρο. Έχουμε άραγε ποτέ σκεφτεί τι τράβηξαν οι χήρες και τα ορφανά; Η άγια μορφή της βιαννίτισσας, της διστομίτισσας, της καλαβρυτινής, της ανωγειανής, της γυναίκας από το Κομμένο, την Υπάτη, τη Δαμάστα, τα Κερδύλλια, τις Λυγιάδες, η εμβληματική μορφή της ηρωίδας γυναίκας, μάνας, χήρας, που σηκώνει μόνη της το σταυρό του μαρτυρίου, χωρίς υποστήριξη από πουθενά, αλλά με γενναιότητα, κουράγιο και περισσή αξιοπρέπεια αγωνίζεται να μεγαλώσει τα παιδιά της, είναι ταυτισμένη με τη μοίρα του ελληνισμού. Μια πορεία με βάσανα, θυσίες και αγώνες.
Αποζημίωση, δημοκρατία και δικαιοσύνη! Το επιτακτικό αυτό αίτημα των θυμάτων του ναζισμού αλλά και κάθε μορφής ολοκληρωτισμού είναι και ο πυρήνας της τοποθέτησης της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Χάγη. Κοινή η παρατήρηση ελληνικής και ιταλικής πλευράς: οι σχέσεις των χωρών δεν μπορεί να μη διέπονται από αξίες και αρχές. Τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας έχουν το δικαίωμα σε δίκη και δικαστή. Η γερμανική κυβέρνηση ενώ είχε στη διάθεσή τους τόσα χρόνια να ρυθμίσει το θέμα δεν το έκανε και τώρα επικαλείται την ετεροδικία, χωρίς καμιά εξαίρεση. Αυτό συνιστά υποκρισία της Γερμανίας, όπως και το ότι (σύμφωνα με την ιταλική πλευρά), η Γερμανία βάζει στη φυλακή ανθρώπους που παραβιάζουν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, κάνει ανθρωπιστικές (πολεμικές) επεμβάσεις σε κράτη που δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά απαλλάσσει τον εαυτό της από την καταβολή οποιασδήποτε αποζημίωσης για σοβαρές παραβιάσεις θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Η ελληνική πλευρά δεν προσπέρασε και το επιχείρημα της Γερμανίας ότι είναι σύμφωνη με τη γερμανική θέση και η απόφαση του ελληνικού Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου (Α.Ε.Δ.). Η Ελλάδα απάντησε ότι το Α.Ε.Δ. δεν είναι Συνταγματικό Δικαστήριο και οι αποφάσεις του, σε θέματα ερμηνείας του Διεθνούς Δικαίου, δεν έχουν δεσμευτική ισχύ. Η συγκεκριμένη, τουλάχιστον ατυχής κατά τη γνώμη μας, απόφαση αποτυπώνει την ερμηνεία του κανόνα τη δεδομένη στιγμή. Ωστόσο, όπως πολύ αναλυτικά παρουσίασε η ελληνική πλευρά στη Χάγη, ιδίως μετά από την απόφαση του Α.Ε.Δ. το 2002, υπάρχουν πολλές δικαστικές αποφάσεις διεθνώς που έχουν δημιουργήσει πλέον νέα δεδομένα. Οι αποφάσεις αυτές προάγουν την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου έναντι του προνομίου της ετεροδικίας, στις περιπτώσεις όπου το κράτος έχει παραβιάσει κανόνες αναγκαστικού δικαίου, όπως στις περιπτώσεις γενοκτονίας, ολοκαυτώματος, σφαγές αμάχων κτλ. Στις περιπτώσεις αυτές έχουμε κάμψη του κανόνα της ετεροδικίας (δηλαδή του προνομίου της κρατικής ασυλίας), όπως π.χ. στην απόφαση κορεατικού δικαστηρίου του 1998 εναντίον της Ιαπωνίας για την ομηρία και σεξουαλική εκμετάλλευση τριών γυναικών από την Κορέα.
Όπως εμφατικά υποστήριξε ο επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας Καθηγητής Στέλιος Περράκης κατά το κλείσιμο της εξαιρετικής του τοποθέτησης, ό,τι ζητούν τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας είναι δικαιοσύνη, δημοκρατία, ανάπτυξη. Αποζημίωση, έμπρακτη μεταμέλεια του θύτη και δικαιοσύνη. Μόνο έτσι θα επέλθει η κάθαρση!
[1] Ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης είναι Οδοντίατρος, Πολιτικός Επιστήμων, MSc Κοινωνικής Οδοντιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, μέλος του Δ.Σ. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και μέλος της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Βιάννου. Από το 2001 ασχολείται ενεργά με τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων και επανορθώσεων με δράση εντός και εκτός Ελλάδας.
