Χαιρετισμός του Δημάρχου Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας κ. Γιάννη Σταθά για την 77η Επέτειο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ανωγείων

Δίστομο, 13/08/2021

Χαιρετισμός του Δημάρχου
Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας, κ. Γιάννη Σταθά,
για την 77η Επέτειο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ανωγείων

Σε μία μαρμάρινη επιγραφή στην κεντρική πλατεία των Ανωγείων έχει χαραχτεί η διαταγή που εξέδωσε στις 13 Αυγούστου 1944 ο Στρατηγός Διοικητής Φρουρίου Κρήτης Χ. Μίλλερ για την ισοπέδωση των Ανωγείων και την «εκτέλεσιν παντός άρρενος Ανωγειανού όστις ήθελεν ευρεθεί εντός του χωρίου και πέριξ αυτού εις απόστασιν ενός χιλιομέτρου, […] επειδή εις Ανώγεια ευρίσκουν άσυλον και προστασίαν οι αντάρται των διαφόρων ομάδων αντιστάσεως».

Η παραπάνω ναζιστική διαταγή εκτελέστηκε από πολυάριθμες στρατιωτικές δυνάμεις, οι επιχειρήσεις των οποίων διήρκεσαν από τις 13 Αυγούστου έως τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου 1944. Μέσα σ’ αυτό το διάστημα η ορεινή κωμόπολη του Ψηλορείτη καταστράφηκε ολοσχερώς. Σύμφωνα με την αναφορά των Καζαντζάκη, Καλιτσουνάκη και Κακριδή που συντάχθηκε το 1945, από τα 940 σπίτια των Ανωγείων, κανένα δεν έμεινε άθικτο. Οι Γερμανοί στρατιώτες κατέστρεψαν το καινούργιο σχολείο, μετέτρεψαν τρεις εκκλησίες σε στάβλους. Κατεδάφισαν τα μιτάτα γύρω από το χωριό και κατέσχεσαν όλα τα ζώα των κοπαδιών, για να διαλύσουν τις δομές της τοπικής οικονομίας. Εκτέλεσαν 25 κατοίκους που αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους.

Η μαρμάρινη επιγραφή των Ανωγείων αποτελεί σύμβολο της ναζιστικής βίας και τρομοκρατίας, αλλά και σύμβολο αντιναζιστικού αγώνα και αντίστασης. Αποτελεί τόπο της εθνικής μνήμης.

Ως απόγονος Θυμάτων, ως Δήμαρχος Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας, ως Αντιπρόεδρος του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών της περιόδου 1940-1945, αλλά και ως μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης Πολεμικών Οφειλών, θα ήθελα να απευθύνω ένα μήνυμα στον Δήμαρχο Ανωγείων, κ. Σωκράτη Κεφαλογιάννη:
“Όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσοι διέπραξαν εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας πρέπει να πληρώσουν”.

Με τιμή
Ο Δήμαρχος
Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας

Ιωάννης Σταθάς